Stichting Het Historisch Gebruiksglas
De Stichting Het Historisch Gebruiksglas is opgericht voor inhoudelijke, financiële en praktische ondersteuning van activiteiten die de kennis van historisch gebruiksglas bevorderen: glazen voorwerpen die een functie hadden in het dagelijks leven of gebruikt zijn bij bijzondere of feestelijke gelegenheden.
Doel van de Stichting Het Historisch Gebruiksglas
Het doel van de Stichting Het Historisch Gebruiksglas is de kennis over historisch gebruiksglas te ontsluiten en voor een geïnteresseerd publiek toegankelijk te maken.
Een ander belangrijk doel is ervoor zorgen dat kennis over historisch gebruiksglas niet verloren gaat. Dit doen wij o.a. door de uitreiking van de tweejaarlijkse Ina Isingsprijs voor glashistorische bijdragen middels artikelen en door een jaarlijks symposium over historisch gebruiksglas. Elders op deze pagina is ons Beleidsplan voor de komende jaren te downloaden. De stichting beheert een fonds waaruit de prijs gefinancierd wordt. Verder organiseren wij kleinschalige activiteiten en publiceren wij artikelen op deze website. Wij werken samen met het Glashistorisch Tijdschrift (het Tijdschrift) van de Vereniging de Oude Flesch (DOF) en andere verenigingen op het gebied van historisch glas, zoals de Vereniging van vrienden van Ceramiek en Glas met hun tijdschrift: Vormen uit vuur.
Wat is historisch gebruiksglas?
Onder historisch gebruiksglas verstaan wij glazen voorwerpen die vroeger in het dagelijks leven een functie hadden of gebruikt zijn bij bijzondere of feestelijke gelegenheden en niet expliciet gemaakt zijn als uiting van kunstzinnigheid.
Historisch gebruiksglas is een containerbegrip. Het omvat een groot aantal typen en soorten voorwerpen, die gemeenschappelijk hebben dat ze van glas zijn en vroeger in het dagelijks leven en/of bij bijzondere gebeurtenissen gebruikt zijn. Hierbuiten vallen glazen voorwerpen die expliciet als kunst zijn gemaakt. Meestal betreft dat de moderne glaskunst. Het meeste glas van vroeger eeuwen had een gebruiksfunctie, hoe mooi ook gemaakt of versierd. Sommige typen zijn nog steeds in gebruik, soms in hun traditionele vorm, maar tegenwoordig vaak in kunststof uitgevoerd.
Het gebruik van andere voorwerpen is in de loop van de tijd verdwenen. Het feitelijke gebruik of een exacte datering is daarom moeilijk te kennen. Dat is zeker het geval als ze in grotere aantallen zijn gemaakt en zelden van een (makers)merk zijn voorzien of ergens beschreven zijn. Soms kan het gebruik met behulp van afbeeldingen op schilderijen of prenten nog wel afgeleid worden.
Waarom is kennis over historisch gebruiksglas belangrijk?
Het bevorderen en ontsluiten van de kennis over het historische gebruiksglas is juist nu van belang omdat mensen die nog werkervaring hebben in het handmatig of halfgeautomatiseerd maken van het ‘jong-historische’ deel van het gebruiksglas in rap tempo verdwijnen.
Over enkele jaren weet niemand meer uit eigen ervaring over dit cultuurgoed. Er zijn dan slechts schriftelijke, dus secundaire bronnen over de vervaardiging, het gebruik, het transport of internationale handelscontacten. En die bronnen over historisch gebruiksglas zijn er sowieso al relatief weinig, omdat de aandacht vooral is uitgegaan naar het (al dan niet fraai) bewerkte historische sierglas.
Kenniscentrum voor historisch gebruiksglas
Wij willen een kenniscentrum over historisch gebruiksglas oprichten dat voor een breed publiek en wetenschappers toegankelijk is. Bouwstenen daarvoor zijn de databestanden die bestaan bij instellingen zoals musea, bibliotheken en universiteiten, bij particuliere verzamelaars of (ex-) werknemers in de glasindustrie, of bij verenigingen van verzamelaars als De Oude Flesch. Deze vereniging beschikt over een inmiddels verouderd databestand ‘de Flessenloods’ met een overzicht van veel voorkomende historische flessentypen. Voor het updaten daarvan hebben wij onlangs een bedrag gereserveerd. Veel van deze bestanden zijn weinig bekend bij derden of niet eenvoudig toegankelijk, mede om redenen van veiligheid van de collecties. Daarnaast zijn ze zeer divers van opzet, vorm, inhoud en kwaliteit. Meestal in de vorm van (geannoteerde) collectiecatalogi.
De bestanden van veel musea zijn de laatste jaren meer en meer voor derden elektronisch toegankelijk gemaakt. Wij juichen deze ontwikkeling zeer toe en willen, waar gewenst en mogelijk, deze steunen. Vooral in oudere collecties is de bijbehorende informatie vaak erg summier en blijft veel ‘in depot’ en dus voor buitenstaanders onbekend. Er is gesuggereerd dat de stichting een eigen glascollectie zou kunnen opbouwen om als studiecollectie te dienen. Wij menen dat dit voorlopig niet op onze weg ligt.
