Symposium Historisch Gebruiksglas 2018

Ook het derde symposium van 03 november was in het Rijksmuseum van Oudheden (RMO). Al snel na de aankondiging in september kwamen zoveel aanmeldingen binnen, dat we een aantal belangstellenden teleur hebben moeten stellen. Want de brandveiligheid staat maar 70 mensen in ‘onze’ Leemanszaal toe.

Deze keer werd gesproken over een ‘revolutionaire’ ontwikkeling in de glasmakerij in het Venetie van de 16e eeuw, opgravingen in Alkmaar van de 17e eeuw en de verassend lange geschiedenis van de bloembollenglazen. En aan het slot van de middag werd de winnaar van de twee Isingsprijs bekend gemaakt.

Sinds 2012 onderzoekt Kitty Laméris filigrana glas, begonnen met de catalogus ‘A collection of filigrana glass’ die zij naar aanleiding van een tentoonstelling schreef. Met ‘Het a rete staafje, een staafje onder de loep’ besprak zij de ontwikkeling van het Venetiaanse filigrana glas, dat gemaakt is van glasstaafjes van opaak en kleurloos glas. Twee soorten daarvan worden het meest gebruikt: staafjes met een interne decoratie van een draad (‘a fili’) en staafjes met een externe decoratie van een spiraal van verschillende draden (‘a rete’). Aan de hand van een aantal voorwerpen heeft zij het a rete (Italiaans voor ‘net’) staafje geanalyseerd.

Het onderwerp van Peter Bitter was ‘Drinkglazen en hun gebruikers in de Gouden Eeuw van Alkmaar’. In 1987 begonnen vrijwilligers in Alkmaar beerputten te onderzoeken. Sinds 1991 doen gemeentelijke archeologen de opgravingen. Inmiddels zijn veel beerputten, afvalkuilen en vondstcomplexen opgegraven en beschreven, waaronder veel glaswerk. Vondstcomplexen betreffen specifieke adressen en huizen en archivalische gegevens over eigenaren en bewoners die het glas hebben gebruikt, gebroken en gedumpt. De vondsten weerspiegelen de glasconsumptie door verschillende groepen gebruikers. De focus ligt op de ‘lange Gouden Eeuw’ (1500 tot 1650) waarin Alkmaar in grootte verdrievoudigde en de tegenwoordige binnenstad tot stand kwam.

Een bloembollenglas? Dat is toch een Victoriaanse uitvinding, waar winkels als de Blokker vol mee staan? In ‘De Wonderbaarlijke Geschiedenis van het Bloembollenglas’ ontrafelde Patricia Cocorris dit vooroordeel. Zij begon met twee geblutste en door water aangevreten glazen en haar verzameling omvat nu zo’n 700 juweeltjes. Genoeg om een boek over te schrijven: The Curious History of the Bulbvase! Daarin blijkt de geschiedenis van het bloembollenglas tot in het midden van de 18e eeuw terug te gaan.

Na de voordrachten bracht Nora Schadee, namens de Jury, het rapport waarin de winnaar van de tweede Prof. Dr Ina Isingsprijs bekend werd gemaakt. Dat was deze keer Prof. Dr Hans-Georg Stephan voor zijn artikel: “Das mehrkantige Stangenglas, eine Grundform der Trinkgefäße der Renaissance in Europa” (Het meerzijdige Stangenglas, basisvorm van de Europese drinkglazen van de Renaissance). Mevrouw Isings was helaas recent overleden, maar als eerbetoon aan haar was haar nicht Lidewij Isings bereid de prijs daadwerkelijk uit te reiken. Prof Stephan gaf daarop in het Engels een korte samenvatting van zijn artikel

Zoals gebruikelijk worden alle voordrachten en het prijswinnende artikel gepubliceerd in ons Jaarboek 2018, dat beschikbaar komt bij het symposium van 2019 op 02 november, weer in het RMO.